Rowerzyści, tak jak i inni uczestnicy ruchu drogowego mają na drodze pewne prawa, ale i także obowiązki. W tym artykule przypomnimy kto i w jakiej sytuacji ma pierwszeństwo w obrębie przejazdu dla rowerzystów. Co równie ważne, przypomnimy także o obowiązkach – czyli o tym, jak rowerzysta i kierowca samochodu powinni zachowywać się w obrębie przejazdów dla rowerzystów.
Prawo pierwszeństwa przejazdu przysługujące rowerzystom
Zacznijmy od tego, że w ogólnych przepisach nie znajdziemy zapisu z którego wynikałoby, że rowerzysta zbliżający się do, lub wjeżdżający na przejazd dla rowerów ma pierwszeństwo. Szukając analogii do praw pieszych – dnia 1 czerwca 2021 roku w Ustawie Prawo o ruchu drogowym zaszły zmiany, dzięki którym pieszy wchodzący na przejście dla pieszych ma pierwszeństwo1. Jednakże w tej samej ustawie nie znajdziemy analogicznego zapisu w kontekście rowerzystów. To bardzo ważne i należy o tym pamiętać!
Są jednak pewne wyjątki w których zastosowanie mają inne przepisy i o nich piszemy poniżej.
Rowerzysta znajdujący się na przejeździe dla rowerzystów ma pierwszeństwo.
Taką sytuację obrazuje poniższa ilustracja. Widać na niej, że rowerzysta już wjechał przednim kołem na przejazd dla rowerzystów. Pierwszeństwo rowerzysty w tym przypadku wynika z artykułu 27 ust. 1 ustawy Prawo o ruchu drogowym.
Rowerzysta ma pierwszeństwo przed pojazdem skręcającym w drogę poprzeczną
Kiedy kierujący samochodem skręca w drogę poprzeczną (w lewo lub w prawo), przecina tor ruchu rowerzysty poruszającego się na wprost. W takiej sytuacji, kierowca samochodu jest obowiązany ustąpić pierwszeństwa rowerzyście. W tym przypadku zastosowanie ma przepis artykułu 27 ust. 1a ustawy Prawo o ruchu drogowym. Ważne: w takim przypadku nie ma zastosowanie przepisu o którym napisaliśmy wyżej (art. 27 ust. 1) – rowerzysta nie musi znajdować się na przejeździe dla rowerów aby przysługiwało mu pierwszeństwo przejazdu. Tego typu sytuacje obrazują poniższe ilustracje.
Zastosowanie tego przepisu jest analogiczne także w obrębie skrzyżowania o ruchu okrężnym (rondo). Kierujący pojazdem opuszczając rondo wykonuje manewr skrętu w drogę poprzeczną. Wyjątkiem są tzw. ronda turbinowe, ale to temat na osobny artykuł.
Chcesz przyczynić się do poprawy bezpieczeństwa rowerzystów na drogach?
Zamów wykład edukacyjny
Rowerzysta ma pierwszeństwo zbliżając się do przejazdu dla rowerów wyznaczonego na drodze podporządkowanej
Jeżeli na drodze podporządkowanej ustawiony jest znak A-7 „Ustąp pierwszeństwa” (lub B-20 „Stop”) i znajduje się on przed przejazdem dla rowerów, wówczas kierujący pojazdem wyjeżdżający z tej drogi podporządkowanej ma obowiązek ustąpić pierwszeństwa rowerzystom zbliżającym się do przejazdu dla rowerów. W takim przypadku zachodzi przecinanie się kierunków ruchu, a obowiązek ustąpienia pierwszeństwa rowerzyście wynika z zapisów §4 ust. 6 rozporządzenia Ministrów spraw wewnętrznych i administracji w sprawie znaków i sygnałów drogowych. Obrazuje to poniższa ilustracja.
Obowiązki spoczywające na rowerzystach
Jak napisaliśmy na wstępie pamiętajmy, że oprócz przysługujących rowerzystom praw na drodze, mają oni także różne obowiązki. Rowerzysta zbliżając się do przejazdu dla rowerzystów musi:
- zachować ostrożność,
- unikać wszelkiego działania, które mogłoby spowodować zagrożenie,
- unikać zachowań mogących narazić kogokolwiek na szkodę,
- zaprzestać dalszej jazdy jeśli okoliczności tego wymagają.
Powyższe obowiązki wynikają wprost z artykułu 3 ust. 1 Ustawy prawo o ruchu drogowym.
Jako rowerzyści pamiętajmy więc, aby za każdym razem zbliżając się do przejazdu dla rowerów upewnić się, że zbliżający się do tego przejazdu kierowca samochodu nas zauważył i zamierza nas przepuścić. W miejscach o ograniczonej widoczności warto jako rowerzysta zmniejszyć prędkość. Inaczej mówiąc – dostosować prędkość do warunków ruchu.
Obowiązki spoczywające na kierowcach
Kierowcy pojazdów samochodowych również mają wiele obowiązków gdy poruszają się po drogach. W kontekście przejazdów dla rowerzystów jest to zachowanie szczególnej ostrożności. Wynika to wprost z pierwszego zdania art. 27 ust. 1 ustawy Prawo o ruchu drogowym:
Kierujący pojazdem, zbliżając się do przejazdu dla rowerów, jest obowiązany zachować szczególną ostrożność (…)
Zachowanie szczególnej ostrożności polega na zwiększeniu uwagi i dostosowaniu naszego zachowania do warunków i sytuacji zmieniających się na drodze w stopniu umożliwiającym odpowiednio szybkie reagowanie. Dlatego za każdym razem gdy kierujemy pojazdem i zbliżamy się do przejazdu dla rowerów musimy:
- obserwować całe otoczenie drogi,
- spodziewać się rowerzysty, który może nadjechać z lewej lub prawej strony,
- zmniejszyć prędkość,
- być przygotowanym do zatrzymania pojazdu.
Oprócz przepisów ruchu drogowego – zdrowy rozsądek
Pomijając przytoczone wyżej zapisy aktów prawnych zwracamy uwagę na zasady zachowania zdrowego rozsądku. Zwykle takimi zasadami kierujemy się w życiu każdego dnia. Przykładem zachowań zdrowego rozsądku w codzienności może być np.
- unikanie ognia,
- ostrożność przy korzystaniu z ostrych narzędzi,
- na skrzyżowaniu równorzędnym spoglądanie w lewo w celu upewnienia się, że nadjeżdżający z tego kierunku pojazd nas widzi i zamierza ustąpić nam pierwszeństwa.
Pamiętajmy, że nie każda droga podporządkowana musi być prawidłowo oznakowana znakiem A-7. Nie zawsze też możemy mieć pewność, że poruszamy się drogą rowerową wzdłuż drogi z pierwszeństwem przejazdu.
Przy drogach dla rowerów nie stosuje się znaków D-1 „Droga z pierwszeństwem” i jest to świadomy zabieg ustawodawcy2. Infrastruktura drogowa nie jest idealna i czasami kierowcy samochodów nie mają szansy dostrzec rowerzysty z odpowiednim wyprzedzeniem.
Niekiedy kierowca samochodu skręcającego w drogę poprzeczną może z różnych przyczyn nie zauważyć rowerzysty jadącego równolegle z nim. Doskonale to widać na przygotowanym przez nas filmie:
Na koniec pamiętajmy: nawet jeśli mieliśmy pierwszeństwo i sąd orzeknie po kilku latach winę kierującego samochodem, nie spowoduje to nagłego ozdrowienia i przywrócenia nam pełnej sprawności. Warto więc dbać o swoje własne zdrowie i bezpieczeństwo. Jeśli już dojdzie do wypadku będziemy mogli chociaż z czystym sumieniem stwierdzić, że zrobiliśmy wszystko co mogliśmy aby zdarzenia uniknąć.
1 Art. 13 ust. 1a Ustawy Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. 1997 Nr 98 poz. 602).
2 Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunków ich umieszczania na drogach, Dz.U. 2019 poz. 2311, punkt 2.2.8 „Ustąp pierwszeństwa”.
